Oorsprong LHBTQIA+

De oorsprong van de LHBTQIA+ beweging ligt in een lange geschiedenis van strijd voor gelijkheid en zichtbaarheid voor diverse seksuele oriëntaties en genderidentiteiten. Hoewel homoseksualiteit en genderdiversiteit al in oude beschavingen voorkwamen, begon de moderne LHBTQIA+ beweging echt vorm te krijgen in de 20e eeuw.

Een belangrijke mijlpaal was de Stonewall-opstand in 1969 in New York. Dit protest tegen de politiegeweld tegen de toen nog  LHBT-gemeenschap wordt vaak gezien als het begin van de moderne strijd voor LHBT-rechten. Na deze opstanden ontstonden er wereldwijd activistische groepen zoals de Gay Liberation Front, die zich inzetten voor de rechten van homoseksuelen, lesbiennes en andere groepen binnen de gemeenschap. De eerste Pride-mars werd een jaar later, in 1970, gehouden in New York en Los Angeles.

Gay Pride

De Gay Pride is ontstaan ter herdenking van de Stonewall-opstand. Deze opstand vormt een scheidslijn in de geschiedenis van de homobeweging. Nooit eerder hadden homo’s en travestieten in zulke grote aantallen hardhandig weerstand geboden tegen de op hun gemeenschap gerichte vernederingen door de politie. Op 28 juni 1970, exact één jaar na de Stonewall-rellen, vond in New York de eerste Gay Pride Parade plaats. Deze telde tussen de 5.000 en 10.000 deelnemers. De parade had bewust ook een vrolijk karakter, zodat een breed scala aan mensen kon deelnemen en er een positief gevoel aan overhouden.

Gelijkaardige initiatieven kwamen wereldwijd van de grond, zoals in Canada, Frankrijk, Duitsland, België, Nederland, Australië en Nieuw-Zeeland. In Londen vond de eerste Pride plaats op 2 juli 1972. De Londense pride bleef een combinatie van protest and celebration en groeide in de jaren negentig uit tot een evenement dat meerdere weken van activiteiten omvatte. In 1996 kreeg de Gay Pride Parade aldaar de naam “Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender Pride”.

Roze zaterdag

Roze Zaterdag, de Nederlandse versie van Pride, ontleent zijn naam aan de kleur roze omdat deze kleur historisch geassocieerd is met de LGBTQIA+-gemeenschap. De oorsprong van deze associatie gaat terug naar de Tweede Wereldoorlog, toen nazi’s in concentratiekampen een roze driehoek gebruikten om homoseksuele mannen te identificeren en te vervolgen.

In de jaren 70 werd de roze driehoek door activisten hergeclaimd als symbool van trots en verzet tegen discriminatie. De keuze voor roze als thema voor Roze Zaterdag is een eerbetoon aan deze geschiedenis en symboliseert solidariteit en zichtbaarheid voor de LHBTQIA+-gemeenschap​. In Nederland werd de demonstratie Gay Pride Parade in 1977 voor het eerst gehouden. Sinds 1979 wordt deze manifestatie Roze Zaterdag genoemd, nadat op 14 april 1979 in Roermond een eerste Roze Zaterdag was gehouden.

Van LGB naar LGBTQIA+

De originele LGBTQIA+ -afkorting begon met LGB in de jaren 70. Die stond voor lesbisch, gay (homo), en biseksueel. Deze afkorting werd in de late jaren 80 en vroege jaren 90 algemeen geaccepteerd, nadat de term “gay” vaak als overkoepelende term werd gebruikt in de jaren 70. In de jaren daarna werd de afkorting LGBT steeds meer gebruikt om de verschillende gemeenschappen zichtbaar te maken.

De L staat voor Lesbisch. Vrouwen die zich aangetrokken voelen, seksueel en/of romantisch, tot vrouwen. Ook sommige non-binaire personen identificeren zich als lesbisch.

De G staat voor Gay (in het nederlands: H staat voor Homoseksueel) mannen die zich aangetrokken voelen, seksueel en/of romantisch tot mannen. Ook sommige non-binaire personen identificeren zich als homoseksueel.

De B staat voor Bi+ personen. De overkoepelende term voor alle mensen met een seksuele en/of romantische oriëntatie gericht op meer dan één gender. Een deel van die mensen noemt zichzelf biseksueel, bi+, pan, queer of fluïde.

De T voor transgender werd in de jaren 90 toegevoegd om genderdiversiteit te erkennen. De toevoeging van “transgender” maakte duidelijk dat de beweging niet alleen ging over seksuele oriëntatie, maar ook over genderidentiteit​. Een transgender persoon is iemand die zich niet identificeert met het geslacht dat hen bij de geboorte is toegewezen. ‘Transgender’ is een parapluterm: het gaat dus om een veelheid aan belevingen van genderidentiteit en genderexpressie. Ook non-binaire personen vallen onder de parapluterm ‘transgender’. Iemand die zich als non-binair identificeert voelt zich niet (helemaal) thuis binnen de genderidentiteit man of vrouw.

De Q staat voor queer of questioning en werd later toegevoegd, vooral in de jaren 90, toen de term “queer” werd hergeclaimd als een positieve identificatie voor mensen die zich buiten de cis-heteronormatieve wereld bevinden​.

De A voor aseksueel werd in de jaren 2010 toegevoegd om personen te erkennen die geen of weinig seksuele aantrekking ervaren.

De + werd geïntroduceerd om de vele andere gender- en seksuele identiteiten te vertegenwoordigen die niet specifiek in de afkorting voorkomen, zoals panseksueel, genderfluid, en non-binair​.

Kortom, de LHBTQIA+ beweging is een reactie op eeuwenlange onderdrukking en heeft tot doel om gelijke rechten, zichtbaarheid en acceptatie te waarborgen voor iedereen, ongeacht seksuele oriëntatie of genderidentiteit​.